Per 1 juli 2023 is de Wet toekomst pensioenen (‘Wtp’) in werking getreden. Als gevolg daarvan verandert het Nederlandse pensioenstelsel de komende jaren drastisch. Iedere werkgever moet gaan nadenken over de toekomstige pensioenovereenkomst met zijn werknemers. Zo moeten in het nieuwe pensioenstelsel in principe de uitkeringsregelingen met leeftijdsafhankelijke premie worden vervangen door premieregelingen met een leeftijdsonafhankelijke premie.
Tijdig informeren
Verder is het een belangrijke plicht van werkgevers om werknemers tijdig te informeren als er iets wijzigt op het gebied van pensioen. Wat moet een werkgever wanneer communiceren richting de werknemers? Wat kan een werkgever verwachten van de werknemers?
Voorbeeldbrieven
In samenwerking met PwC zijn voor XpertHR enkele voorbeeldbrieven ontwikkeld voor werkgevers, zodat je werknemers op een begrijpelijke en eenvoudige wijze je op de hoogte kunt brengen van de laatste wijzigingen met betrekking tot de pensioenregeling (als gevolg van de Wtp). De eerste kun je gebruiken bij de start van een nieuwe pensioenregeling. Met de tweede kun je werknemers informeren over wat er gaat wijzigen.
Pensioen als arbeidsvoorwaarde
Pensioen is een secundaire arbeidsvoorwaarde en wordt in de praktijk vaak als complex beschouwd; ook door werknemers. Alle betrokken partijen bij de uitvoering van een pensioenregeling hebben een zorgplicht. Er wordt van ze verwacht dat ze een bepaalde mate van ‘zorg’ naar werknemers verrichten, zodat die in voldoende mate op de hoogte zijn van de (inhoud van de) pensioenregeling.
Ondanks de discussie van de afgelopen jaren over het pensioenstelsel heeft pensioen niet dezelfde aandacht van werknemers als het salaris, de auto van de zaak en flexibel kunnen werken. Dit terwijl werknemers die fulltime werken, gemiddeld één dag per week voor hun pensioen sparen. Ondanks de (nu nog) geringe aandacht voor pensioen, kent het niet of in onvoldoende mate opbouwen van pensioen wel grote gevolgen. Het is belangrijk om daar als werkgever tijd voor te nemen en werknemers zo goed als mogelijk op de hoogte te brengen en houden; zeker nu het pensioenstelsel op de schop gaat als gevolg van de Wtp.
Start tijdig met communiceren richting werknemers
Een werkgever heeft de (zorg)plicht om werknemers bij in- en uitdiensttreding, als hij de pensioenregeling wijzigt en bij situaties zoals scheiden en verhuizen (‘life events’) te informeren over de impact daarvan op de pensioenregeling van de werknemer. Het valt onder de zorgplicht van de werkgever om ervoor te zorgen dat de werknemers op de hoogte zijn van zaken als de pensioenregeling en meer specifiek de inhoud, zoals de hoogte van de premie en het nabestaandenpensioen. Het is expliciet niet de bedoeling dat werkgevers (alleen) varen op de informatieplicht van de pensioenuitvoerder. Zowel de werkgever als de pensioenuitvoerder heeft een plicht de werknemer te ‘verzorgen’. Pensioen is namelijk een belangrijke arbeidsvoorwaarde.
Communiceer over het pensioen bij in- en uitdiensttreding
Een werkgever is verplicht zijn werknemers te informeren over de gevolgen voor de pensioenregeling bij in- en uitdiensttreding. Zo moet een werkgever de werknemer(s) bij indiensttreding informeren over de aan- of afwezigheid van een pensioenregeling, de hoogte van de premie, mogelijkheden van het nabestaandenpensioen en verdere rechten en plichten met betrekking tot de pensioenregeling.
De gevolgen voor het pensioen van werknemers bij uitdiensttreding kunnen in het nieuwe pensioenstelsel (ook) groot zijn. Eén voorbeeld is het nabestaandenpensioen. Doordat dit in het nieuwe pensioenstelsel vóór pensioendatum niet langer op ‘opbouwbasis’ is, maar alleen op ‘risicobasis’ betekent dit dat een werknemer en/of partner na een uitloopperiode van drie maanden na uitdiensttreding het recht op nabestaandenpensioen verliezen. Het is de plicht van de werkgever om de werknemer hierop te wijzen en te duiden op de (vrijwillige) mogelijkheden om de opbouw van nabestaandenpensioen voort te zetten. Het is belangrijk dat je als werkgever hiervan op de hoogte bent en je werknemers tijdig kunt informeren en waarschuwen.
Communiceer wijzigingen van de pensioenovereenkomst
Als gevolg van de Wtp zullen de komende jaren alle pensioenregelingen in Nederland op de schop gaan. Deze wijzigingen kunnen grote gevolgen hebben voor de werknemers. Het is aan de werkgever hier tijdig en gedurende het proces van wijziging over te informeren. Waarom gaan we de pensioenregeling wijzigingen? Wat gaat er wijzigen? En wat zijn de gevolgen voor de werknemer?
Communiceer over de gevolgen voor de pensioenregeling bij life-events (overlijden, scheiden e.d.)
Een werkgever doet er daarnaast verstandig aan bij ingrijpende life-events de werknemers tijdig te informeren over de gevolgen voor hun pensioenregeling. Hoewel in de wet alleen is vastgelegd dat een pensioenuitvoerder bij scheiding de deelnemers van informatie moet voorzien, is het voor werkgevers aan te raden hier ook een rol in te nemen (en niet alleen bij scheiding). Zo kunnen de gevolgen van samenwonen nu nog groot zijn. In sommige regelingen moet je op hetzelfde adres zijn ingeschreven om recht te hebben op nabestaandenpensioen en bij een andere pensioenregeling volstaat samenwonen. Als gevolg van de Wtp wijzigt dit deels; ook hierover dien je goed te communiceren richting je deelnemers.
De rol van de pensioenuitvoerder in de communicatie richting deelnemers
Als een pensioenuitvoerder (fonds, verzekeraar of PPI) ervoor zorgt dat alle informatie op een begrijpelijke en duidelijke wijze wordt gedeeld met haar deelnemers, rest er voor een werkgever in principe niet heel veel meer qua taken. Het is echter wel belangrijk op te merken dat een werkgever vaak beter in staat is om haar werknemers te informeren doordat hij/zij de werknemer(s) veel beter kent. Een werkgever doet er daarom verstandig aan in overleg met de pensioenuitvoerder te bepalen of de werknemers voldoende worden geïnformeerd en waar nodig bij te springen.
Vragen die werknemers kunnen stellen
Werknemers kunnen straks – als zij in meer of mindere mate op de hoogte zijn van de wijzigingen als gevolg van de Wtp – natuurlijk vragen (gaan) stellen. Dit kunnen vragen zijn als:
- Ouderdomspensioen – Als ik mijn hele leven bij deze organisatie blijf werken: wat is dan de hoogte van mijn huidige pensioen in de huidige regeling? En wat bij de nieuwe regeling? Wat verandert er allemaal?
- Nabestaandenpensioen – Als ik kom te overlijden, wat is er dan voor mijn nabestaanden? Verandert dat met de nieuwe pensioenregeling?
- Arbeidsongeschiktheidspensioen – Wat als ik een ongeluk krijg en arbeidsongeschikt word: bouw ik dan nog wel pensioen op? Hoe is dat nu en hoe is dat straks?
- Premie – Wat is de pensioenpremie nu (en welk deel wordt betaald door de werkgever en welk deel door mij) en wat is deze straks?
- Open vragen – Wat verandert er precies (voor mij)? Wanneer verandert er precies iets (voor mij)? Moet ik nog iets doen als gevolg van de wijziging van de pensioenregeling?
Lees hier meer artikelen in het thema Arbeidsvoorwaarden.
Fotobron: Shutterstock