De wet bepaalt dat iedere werknemer recht heeft op een minimumaantal vakantiedagen per jaar. Dat minimum is ten minste vier maal het aantal dagen dat een werknemer per week in dienst is. Met een volledige baan kom je dus aan een minimum van 4 x 5 = 20 vakantiedagen. Bij deeltijdwerk verloopt de opbouw naar rato. Een werknemer die 25 uur per week werkt, heeft recht op 4 x 25 uur = 100 uur vakantie.
Onaantastbaar
De wettelijke vakantiedagen zijn onaantastbaar. De werknemer moet dus altijd de mogelijkheid krijgen om deze vakantiedagen op te nemen.
Recht op extra vakantie
Bovenop het wettelijk minimum hebben veel werknemers nog recht op extra vakantie. Meestal staat een afspraak over deze zogenaamde ‘bovenwettelijke vakantiedagen’ in de individuele arbeidsovereenkomst of de cao.
Geen loon, toch opbouw vakantiedagen
De werknemer kan in principe geen aanspraak maken op vakantie over dagen waarop hij geen loon ontvangt. Dit geldt echter niet als de werknemer afwezig is door:
- het vervullen van een kortdurende overheidsverplichting;
- een bijeenkomst van de vakvereniging (mits hij vooraf toestemming heeft gevraagd);
- onvrijwillige werkloosheid, bijvoorbeeld tijdens een staking of bij werktijdverkorting;
- onbetaald verlof wegens het bijwonen van een vergadering van een openbaar bestuursorgaan of het opnemen van vakantiedagen bij de oude werkgever;
- zwangerschapsverlof;
- het vervullen van leerplicht, bij minderjarigen die nog enkele dagen per week onderwijs moeten volgen;
- ziekte.
Opbouw bij ziekte
Als een werknemer ziek wordt, gelden er enkele bijzondere regels voor de opbouw van vakantierechten. In eerste instantie gaat de opbouw meestal gewoon door. Het recht op vakantiedagen vervalt bij ziekte als de werknemer zich schuldig maakt aan overtreding van de regels rond ziekte. Dit is het geval als:
- de ziekte veroorzaakt is door grove nalatigheid of opzet van de werknemer;
- de ziekte onnodig wordt gerekt;
- de zieke werknemer belangrijke informatie over zijn gezondheidstoestand heeft verzwegen toen hij werd aangenomen;
- de zieke werknemer door de werkgever aangeboden passend werk weigert.
Bij langdurige ziekte is er een maximum opbouwtermijn van kracht. Een werknemer die langdurig ziek is geweest kan alleen aanspraak maken op vakantiedagen die hij heeft opgebouwd over de laatste zes maanden van zijn ziekte. Als een zieke werknemer gedeeltelijk kan door werken, bijvoorbeeld halve dagen, bouwt hij alleen vakantiedagen op over de gewerkte uren.
Vakantierechten afkopen
Vakantiedagen mogen worden afgekocht door de werkgever. Het moet echter wel gaan om bovenwettelijke vakantiedagen. Hetzelfde geldt voor gespaarde vakantiedagen uit voorgaande jaren: het moet hier ook gaan om bovenwettelijke dagen.
Als de werkgever bij ontslag de vakantiedagen niet wil uitbetalen, dan kan hij de vertrekkende werknemer verplichten de vakantiedagen zoveel mogelijk tijdens de opzegtermijn op te nemen. De werkgever moet hiervoor wel redelijke argumenten kunnen aanvoeren.
Vakantiebijslag
De werkgever is verplicht om loon door te betalen tijdens de vakantie van de werknemer. Daarnaast heeft de werknemer recht op een vakantiebijslag van ten minste 8 procent van het bruto jaarsalaris.
De vakantiebijslag moet altijd afzonderlijk uitbetaald worden. De vakantiebijslag mag dus niet in het uurloon worden opgenomen. De werkgever mag wel de vakantiebijslag bij uitbetaling direct afrekenen: dit kan bijvoorbeeld handig zijn bij oproepkrachten.
De werkgever moet de vakantiebijslag volgens de wet eenmaal per bij het opnemen van de vakantie, maar uiterlijk in juni uitbetalen. In de praktijk wordt de vakantiebijslag meestal in mei uitbetaald.
Ziek op vakantie gaan
Als een werknemer ziek is, heeft hij vooraf toestemming van de werkgever nodig om op vakantie te mogen gaan. De werkgever heeft het recht om vakantie te weigeren als in zijn ogen het herstel in de weg staat. Verstandig is om advies aan de bedrijfsarts te vragen.
Bovendien gaat de vakantie van de werknemer niet ten koste van diens vakantiegoed. Dit is het gevolg van de regel dat ziektedagen geen vakantiedagen zijn en omgekeerd. Ziekte tijdens vakantie komst dus volledig voor rekening van de werkgever.
Ziekte tijdens vakantie
Als een werknemer op vakantie ziek wordt, gelden vanaf dat moment de nog overblijvende dagen als ziektedagen. De werkgever doet er verstandig aan goede afspraken te maken over ziekmelding en controleprocedures.
Lees hier meer artikelen in het thema Arbeidsvoorwaaren en Vakantie en verlof.
Bron: Shutterstock
