Hoe sluit je een arbeidsovereenkomst?
Een arbeidsovereenkomst komt tot stand zoals alle overeenkomsten tot stand komen, namelijk door aanbod en aanvaarding. De werkgever en werknemer moeten het daarvoor eens zijn over de wezenlijke punten van de arbeidsovereenkomst. Wezenlijke aspecten zijn bijvoorbeeld de hoogte van het loon, de arbeidsduur en de functie.
De aanvaarding van het aanbod hoeft niet altijd schriftelijk te gebeuren. Een werknemer kan de aanvaarding van het aanbod ook mondeling doen of per e-mail. Zelfs het beginnen met de werkzaamheden kan worden gezien als aanvaarding van het aanbod door de werknemer. Toch is het raadzaam om de afspraken schriftelijk vast te leggen, om misverstanden over afspraken te voorkomen.
Het op schrift stellen van de afspraken over de arbeidsovereenkomst kan wel gevolgen hebben. De werkgever mag tegenwoordig namelijk een lage WW-premie afdragen voor werknemers met een schriftelijke arbeidsovereenkomst voor een onbepaalde tijd. Voorwaarde is wel dat er geen sprake is van een oproepovereenkomst. In andere gevallen – behalve enkele specifieke uitzonderingen – geldt de hoge WW-premie. Mede daarom is het van belang afspraken over het werk schriftelijk vast te leggen.
Wat staat er in een arbeidsovereenkomst?
In het Burgerlijk Wetboek (BW) staat een definitie van de arbeidsovereenkomst (artikel 7:610 lid 1 BW). Deze definitie luidt:
‘De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.’
De arbeidsovereenkomst bestaat zodoende uit de volgende wezenlijke elementen:
- de werknemer is verplicht de arbeid te verrichten;
- de werkgever is verplicht het loon te betalen;
- er moet een gezagsverhouding bestaan tussen werkgever en werknemer; en
- de arbeid wordt gedurende zekere tijd verricht.
Er moet aan al deze elementen zijn voldaan anders is er geen arbeidscontract tot stand gekomen. In plaats daarvan kan bijvoorbeeld sprake zijn van een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk. Het vaststellen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst is onder meer belangrijk voor de vraag of de werkgever loonheffingen moet inhouden, maar ook voor de vraag of de werkende recht heeft op vakantiedagen en loondoorbetaling bij ziekte enzovoort. Alleen als er sprake is van een arbeidsovereenkomst, is dit namelijk het geval.
In een arbeidsovereenkomst worden verschillende afspraken neergelegd, bijvoorbeeld over:
- de functieinhoud
- het loon
- de arbeidsduur
- arbeidstijden
- de duur van het contract
- een proeftijd
- de opzegtermijn
- deelname aan een pensioenregeling
- (boven)wettelijke vakantiedagen
- concurrentie
- geheimhouding
- studiekosten, etc.
Bij veel bedrijven zijn regelingen neergelegd in een personeelshandboek die voor alle werknemers gelden. Ook kan een cao van toepassing zijn. In de arbeidsovereenkomst staat dan dat deze regelingen en/of cao van toepassing zijn.
Er zijn veel verschillende soorten arbeidsovereenkomsten. Elke overeenkomst heeft zijn eigen kenmerken. Zo kun je een nulurencontract afspreken en ziet een arbeidsovereenkomst met een dga er heel anders uit dan een overeenkomst met een ‘gewone’ werknemer.
In XpertHR vind je verschillende voorbeelden van arbeidsovereenkomsten en voorbeelden van bijzondere bedingen opgenomen, zoals een voorbeeld proeftijdbeding of een voorbeeld relatiebeding. Ook is er een voorbeeld van een beknopte arbeidsovereenkomst voor (on)bepaalde tijd in XpertHR opgenomen.
Wat is het verschil tussen een tijdelijk en een vast arbeidscontract?
Het verschil tussen een tijdelijk arbeidscontract en een vast arbeidscontract is de duur, een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt voor een bepaalde periode gesloten en loopt daarna automatisch af (‘eindigt van rechtswege’). Arbeidsovereenkomsten kunnen voor bepaalde of onbepaalde tijd worden afgesloten. Een arbeidsovereenkomst wordt in beginsel voor onbepaalde tijd gesloten. Wil je dat het contract tijdelijk duurt, dan moet je dat afspreken. Het overeenkomen van een bepaalde tijd kan zowel mondeling als schriftelijk gebeuren.
De duur van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan worden uitgedrukt in jaren, maanden, weken of zelfs in dagen of uren. Ook kan de duur gekoppeld zijn aan de looptijd van een bepaald project, aan bepaalde tijdelijke werkzaamheden of bijvoorbeeld aan de vervanging van een werknemer die afwezig is in verband met zwangerschapsverlof of ziekte.
De regels voor een vast en een tijdelijk arbeidscontract verschillen. Alleen als een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd langer dan zes maanden duurt, mag bijvoorbeeld een proeftijd worden overeengekomen. Voor een arbeidsovereenkomst van zes maanden of korter mag dat niet. In een tijdelijke arbeidsovereenkomst mag in principe verder geen concurrentiebeding worden overeengekomen. Daarop geldt een uitzondering als sprake is van een zwaarwegend dienstbelang, mits aan de voorwaarden is voldaan.
Proeftijd afspreken, waar moet je op letten?
In een arbeidsovereenkomst mag een proeftijd worden opgenomen. Tijdens deze proeftijd kun je als werkgever beoordelen of de werknemer geschikt is voor de functie. De werknemer heeft op zijn beurt de kans om te bekijken of de functie overeenstemt met zijn verwachtingen.
Als een geldige proeftijd is overeengekomen, dan kunnen zowel de werkgever, als de werknemer de arbeidsovereenkomst tijdens die proeftijdstermijn met onmiddellijke ingang opzeggen. In principe kan de arbeidsovereenkomst met een beroep op het proeftijdsbeding ook vóór de eerste werkdag worden beëindigd.
De eisen die aan het overeenkomen van deze ‘rechteloze periode’ worden gesteld zijn streng. Een proeftijd is alleen geldig als:
- die schriftelijk is overeengekomen; én
- voor de werkgever en de werknemer gelijk is; én
- niet langer duurt dan:
- twee maanden bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd of een overeenkomst voor bepaalde tijd van twee jaar of langer;
- één maand bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van langer dan zes maanden, maar twee jaar of korter of als het einde van de arbeidsovereenkomst niet op een kalenderdatum is gesteld (bijvoorbeeld als de arbeidsovereenkomst is aangegaan voor de duur van een bepaald project). NB. Deze termijn kan bij cao worden verlengd.
Let op! In een tijdelijke arbeidsovereenkomst die zes maanden of korter duurt, kan geen geldige proeftijd worden overeengekomen.
In het XpertHR kennisdocument Proeftijd lees je meer over het beëindigen van een arbeidscontract tijdens de proeftijd. Ook lees je hoe het proeftijdontslag in zijn werk gaat.
Hoe ziet een leerovereenkomst of stageovereenkomst eruit?
Voordat de leerling aan de stage of leerbaan in het bedrijf begint, is het verstandig om een overeenkomst met de leerling te sluiten. Een dergelijke leerovereenkomst (of leerarbeidsovereenkomst) kan een stageovereenkomst of een (gemengde) praktijkovereenkomst zijn. De stage- of praktijkovereenkomst heeft geen wettelijke status. Toch is het raadzaam zo’n overeenkomst aan te gaan, omdat daarin de rechten en de plichten van alle partijen vastgelegd zijn.
Er is een verschil tussen een stage- en een praktijkovereenkomst. Bij een praktijkovereenkomst gaat het om praktijkvorming, het leren van een beroep in de praktijk. Bij een stageovereenkomst volgt de stagiair onderwijs en doet hij op basis van het onderwijsprogramma ervaring op in de praktijk of maakt hij door het volgen van een stage kennis met een bepaald beroep.
In XpertHR vind je een uitgebreid kennisdocument over leerbanen en stages. Ook vind je in XpertHR een voorbeeld voor een:
- stageovereenkomst met twee partijen
- stageovereenkomst met drie partijen
- praktijkovereenkomst
Hoe kun je een arbeidsovereenkomst beëindigen?
Er zijn verschillende manieren om arbeidsovereenkomsten te beëindigen. De arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan op verschillende manieren eindigen, maar eindigt normaliter van rechtswege op de datum waarop de bepaalde tijd verstrijkt of op de datum waarop het project, de tijdelijke werkzaamheden of de vervanging eindigt. Tussentijds opzeggen is in principe alleen mogelijk als er een tussentijds opzegbeding in de arbeidsovereenkomst is opgenomen.
Het is wel belangrijk om goed in de gaten te houden wanneer de arbeidsovereenkomst eindigt. Als een werknemer namelijk na afloop van zijn contract gewoon blijft werken, is de overeenkomst ‘stilzwijgend’ voortgezet. Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd moet – als die langer dan zes maanden duurt – worden aangezegd. Als de werkgever dat niet (tijdig) doet, kan de werknemer aanspraak maken op een aanzegvergoeding.
In XpertHR vind je een uitgebreid kennisdocumenten over de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en een voorbeeld arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (in de Nederlandse en Engelse taal).
Beëindigen arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
Een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd kan op verschillende manieren eindigen, bijvoorbeeld met wederzijds goedvinden. Hét grote voordeel van beëindiging van een dienstverband met wederzijds goedvinden is dat niet voldaan hoeft te worden aan de (strenge) regels die gelden voor opzegging of ontbinding van een arbeidsovereenkomst.
Als een werkgever een arbeidsovereenkomst wil opzeggen, dan moet er sprake zijn van een ‘redelijke grond’. Deze redelijke ontslaggronden zijn opgenomen in het Burgerlijk Wetboek en luiden:
- bedrijfseconomische omstandigheden (ontslaggrond a);
- langdurig ziekteverzuim (ontslaggrond b);
- frequent ziekteverzuim (ontslaggrond c);
- disfunctioneren (ontslaggrond d);
- verwijtbaar handelen of nalaten (ontslaggrond e);
- gewetensbezwaren (ontslaggrond f);
- verstoorde arbeidsverhouding (ontslaggrond g);
- andere omstandigheden (ontslaggrond h); of
- cumulatiegrond (ontslaggond i).
In XpertHR zijn de diverse ontslagroutes uitgebreid beschreven in verschillende kennisdocumenten over het beëindigen van een arbeidsovereenkomst. Ook vind je in XpertHR een grote hoeveelheid voorbeelddocumenten die je kunt gebruiken bij opzegging, ontbinding of het beëindigen van een overeenkomst met wederzijds goedvinden, zoals een bevestiging van opzegging, een voorbeeld beëindigingsvoorstel en een voorbeeld vaststellingsovereenkomst (beëindigingsovereenkomst).
