Vreemd
Laat ik vooropstellen dat ik het persoonlijk vrij vreemd vind dat, in een tijd waarin zo ongeveer iedereen vergaand beperkt is geweest in zijn vrijheden, dit überhaupt onderwerp van gesprek is. Onze ouderen hebben maandenlang opgesloten gezeten. Sommigen zijn zelfs eenzaam en alleen gestorven. We mochten onze huizen niet uit na 9 uur ’s avonds, konden niet reizen, mochten niet naar de sportschool of naar het zwembad. Onze kinderen mochten niet naar school en wij niet naar ons werk. Enkele van de draconische maatregelen waar het merendeel van de Nederlanders zich bij heeft neergelegd en aan heeft geconformeerd. De meesten begrepen ook de noodzaak; bescherming van de mensen met een zwakke gezondheid, de druk op de ziekenhuizen binnen de perken houden én het Coronavirus onder controle krijgen.
Vaccineren en de QR-code
Diezelfde noodzaak ligt toch ook ten grondslag aan vaccineren én aan de QR-code? Waarom zou die die noodzaak dan nu ineens geen goede reden zijn om de privacy van werknemers – uiteraard alleen wat dit betreft – te schenden?
Zwijgende meerderheid
Ik heb niet het idee dat werknemers zoveel moeite hebben met deze relatief beperkte schending van hun privacy. Immers, voor je eigen veiligheid op het werk is het wel zo prettig om te weten dat je door je collega’s niet besmet kunt raken. Sterker nog, ik denk dat veel werknemers veilig werken zouden verkiezen boven hun privacy op dit punt.
Juridische spagaat
Maar als werkgever zit je er mooi mee. Want aan de ene kant mogen werkgevers tot op heden niet aan hun werknemers vragen of ze gevaccineerd zijn. Maar aan de andere kant zijn ze wel verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van hun werknemers. Hebben ze een zorgplicht. Wat nou als een werknemer ernstig ziek wordt omdat hij door zijn collega is besmet op het werk? En wat als de werknemer daar blijvende schade van houdt? Is de werkgever daar dan aansprakelijk voor? Dit soort kwesties is natuurlijk nog niet uitgekristalliseerd in de rechtspraak. En het kabinet neemt ook geen duidelijk standpunt in. Dus kortom; je doet het als werkgever nooit goed.
Commerciële spagaat
Daarnaast tellen voor ondernemers natuurlijk nog veel meer aspecten mee. Wat moeten ze als de helft van hun werknemers ziek op bed komt te liggen omdat ze door een collega zijn besmet? Hoe komt het werk dan af? En wat als een werknemer een klant of relatie besmet die daar ernstig ziek van wordt? Niet bepaald iets waar je op zit te wachten. En wat te denken van het commentaar dat bedrijven krijgen als zij hun klanten om hun QR-code moeten vragen terwijl degenen die de controles uitoefenen dat misschien wel ongevaccineerd staan te doen?
Los het praktisch op!
Een werkgever heeft twee mogelijkheden om dit probleem praktisch op te lossen. Daarbij is wat mij betreft de veiligheid van primair belang en schending van de privacy van secundair belang, maar met beide wordt wel voldoende rekening gehouden.
Anderhalve meter vasthouden
Een werkgever mag zelf bepalen welke regels binnen zijn bedrijf gelden. Als hij bepaalt dat de anderhalve meter maatregelen voorlopig blijven gelden, dan zullen werknemers dat moeten aanvaarden en zich daaraan moeten houden. Laat stickers, looprichting, beperkte bezetting op kantoor, tweemaal per week een zelftest en mondkapjes waar het druk is gewoon in stand. Dat was voor de QR-code immers de beproefde manier om niet besmet te raken. Daarmee houd je het dus veilig en voldoe je als werkgever aan je zorgplicht. En niemand hoeft te vertellen of hij gevaccineerd is of een QR-code heeft. Ik vind dit de beste oplossing, maar er is er nog één:
Doe een beroep op je werknemers
In Nederland mag niemand verplicht worden om zich te laten vaccineren. En werkgevers mogen wel aan hun werknemers vragen of ze gevaccineerd zijn. Maar werknemers zijn niet verplicht daar antwoord op te geven. Maar nergens staat dat je geen beroep mag doen op de eigen verantwoordelijkheid van je werknemers. Vraag je werknemers om alleen naar kantoor te komen als ze een geldige QR-code hebben. Vermeldt daarbij dat de werknemers niet gecontroleerd zullen worden en dat ook niet aan ze gevraagd zal worden of ze gevaccineerd zijn of een geldige QR-code hebben. Maar leg wel uit dat je veiligheid belangrijk vindt en dat het ook prima is om thuis te (blijven) werken. Dit zullen critici wellicht op het randje van het toelaatbare vinden, maar je moet wat als werkgever.
Meer artikelen over Corona & HR:
- Hoe TU/e nieuwe werknemers welkom heet in coronatijd
- Waar moet HR op letten bij ontslag vanwege corona?
- Rijnstate Ziekenhuis: coronavaccinatie ook voor HR een megaklus
Foto: Unsplash