Oprichter Studio Samen
Evita, jij schrijft een praktisch handboek om organisaties te helpen grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Vertel, wat zijn de praktische stappen die een HR-afdeling als eerste kan nemen? Is er laaghangend fruit?
“Jazeker! Hoewel er bijna dagelijks in het nieuws te lezen is over grensoverschrijdend gedrag, merk ik tijdens mijn keynotes dat de meeste medewerkers niet weten wat hier precies onder valt. Een eerst quick win is dus om alle medewerkers bekend te maken met de inhoud van de arbowet, gedragscode en klachtenprocedure. Kun je er misschien een podcast of serie video’s over maken? Kun je posters ophangen met de belangrijkste punten? Je kunt natuurlijk ook denken aan een serie workshops, trainingen of sessies. Idealiter zou je de gedragscode samen met jouw medewerkers (her-)ontwikkelen, zodat er draagvlak is en zij de inhoud kennen. Alleen valt dat misschien niet onder laaghangend fruit!”
Is dat genoeg? Weten hoe het zit qua regelgeving?
“Nee, zeker niet. Ik vergelijk de gedragscode vaak met een boodschappenlijstje. Als ik op vrijdagmiddag zonder boodschappenlijst naar de supermarkt ga, kom ik terug met pizza. Ga ik op woensdagmiddag met een lijstje, dan ligt mijn kar vol met groenten en volkorenproducten. Het verschil is het moment dat ik de keuze heb gemaakt. Als we als mens uitgerust en relaxed zijn, gebruiken we onze prefrontale cortex om beslissingen te nemen. Als je erg moe, overprikkeld of gestresst bent, doet dit gedeelte het werk minder goed. Het is dus juist belangrijk op momenten dat er geen (beladen) aanleiding is, het te hebben over grenzen. Als jouw medewerkers op een rustig moment al hebben besloten welk gedrag ze willen vertonen, wordt het makkelijker dit in een stressvolle situatie uit te voeren.”
Dat klinkt als active bystandership. Is dat een oplossing voor grensoverschrijdend gedrag?
“Active bystandership is een goed toepasbare tool om de hele organisatie gezamenlijk verantwoordelijk te maken voor de manier waarop met elkaar wordt omgegaan. Deze methode biedt vier tactieken om grensoverschrijdend gedrag een halt toe te roepen: direct action, distract, delay en delegate. Bij direct action vraag of zeg je gelijk iets tegen degene die een grens overschrijdt. Distract is ook in het moment, maar richt zich op het vermeend slachtoffer uit de situatie halen of de aandacht afleiden. Delay betekent dat je later terugkomt op het voorval. Als laatste is delegeren een goede optie als de situatie onveilig is of degene geen persoonlijke connectie of invloed heeft. Het mooiste is als je medewerkers active bystandership ook oefenen, zoals in trainingen of intervisie.”
Je gaf aan dat grensoverschrijdend gedrag voorkomen in zowel beleid, training als welzijn terugkomt. Beleid hebben we net gehoord met de gedragscode, training met active bystandership. Dan blijft het welzijn over. Wat is hiervan de rol?
“Precies. Het beleid houdt natuurlijk niet op bij de gedragscode. Ook de klachtenregeling of klachtenprocedure is erg belangrijk. Ik zou iedereen daarvoor aanraden om de ‘Handreiking Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer’ van regeringscommissaris Mariëtte Hamer te lezen. Hierin staan vele mogelijke interventies en systemen die relevant zijn voor elk soort grensoverschrijding, niet alleen seksuele intimidatie of geweld. Daarnaast train je met active bystandership alleen op het ingrijpen als je iets ziet, niet op de eigen grenzen. Ik zou zeker aanraden ook aandacht te besteden aan het herkennen van de eigen grenzen en die van de ander.
Qua welzijn is het vooral belangrijk dat je als HR inzicht weet te krijgen. Zoals we hebben gezien bij zowel The Voice als DWDD is geen meldingen krijgen niet perse een goed teken. Ik zou dan ook aanraden om te zorgen dat de drempel om de vertrouwenspersoon te spreken zo laag mogelijk wordt voor medewerkers.
Hoe doe je dat? De drempel verlagen om met de vertrouwenspersoon te spreken?
“Hoe vaak vertrouw jij een moeilijke situatie aan een totaal vreemde? Best practices die ik heb gehoord van organisaties creëren formele en informele momenten om de vertrouwenspersoon te spreken. Denk aan een kennismaking tijdens de onboarding, de vertrouwenspersoon meevragen tijdens bedrijfsuitjes, regelmatig uitnodigen om te presenteren, een training te geven en mee te lunchen. Voor onderwerpen als discriminatie en seksuele intimidatie kunnen vertrouwenspersonen wiens gender, geloof, huidskleur of beperking overeenkomt met de melder ook drempelverlagend werken. Als het mogelijk is, zou je met een bureau met diverse vertrouwenspersonen kunnen werken.”
Heb je nog een laatste tip?
“Stop met gedachten lezen. Als je niet zeker weet of iemand iets prettig vindt, vraag het gewoon.”
Handreiking Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer:
Evita bio:
Evita Lammes is de eigenaar van een bureau in inclusieve communicatie, host van podcast Inclusiecast en keynote speaker over sociale veiligheid. Ze gaf eerder talks voor Amnesty International Vlaanderen, Landelijke Vereniging Vertrouwenspersonen en Stichting Sociale Veiligheid Podiumkunsten. Evita’s bijdragen zijn te lezen in o.a. PW., Trouw en de Volkskrant.
Maak kennis met XpertHR Gapsquare!
Diversity, equity en inclusion staat hoog op de prioriteitenlijst van organisaties. Met een datagedreven DE&I-strategie rapporteren organisaties makkelijker voor EU-wetgeving, ESG en Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) richtlijnen. Ook is DE&I een belangrijk element in aantrekkelijk werkgeverschap.
XpertHR Gapsquare geeft organisaties en kennis in diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie (DEI). Gapsquare helpt organisaties om:
- Complexiteit weg te nemen om DEI-doelstellingen te realiseren door datagedreven HR-inzichten.
- Met best practices voor het implementeren van een transparante gelijke beloningsstrategie
- Met inzichten, trends en scenario’s voor het bereiken van DEI-doelstellingen en campagnes.
- Een eerlijke en gelijkwaardige werkomgeving te realiseren door benchmarkingtools.
- Te voldoen aan een EU-wetgeving omtrent loontransparantie en loongelijkheid. Een aantrekkelijke werkgever te worden door transparant te zijn over beloning.
Fotobron: Shutterstock