Belbin deed jarenlang onderzoek naar de effectiviteit van managementteams. Hij organiseerde hiervoor jaarlijks drie managementgames. In deze games moesten verschillende teams een rollensel spelen in een (fictieve) bedrijfssituatie. De teams bestonden uit zes personen. De teamleden mochten zelf de rollen van voorzitter, secretaris, marketing professional, productie professional, financiële professional, en manager verdelen.
De teamleden werden tijdens het spel geobserveerd en hun gedragingen werden gecategoriseerd. De uitkomst van het spel verraste de onderzoekers steeds. De teams waarvan men verwachtte dat zij het beste zouden presteren (gezien ervaring en kennis) brachten het er dikwijls het slechtste van af. De teams met ogenschijnlijk onopvallende personen brachten het er juist vaak goed van af.
Teamrolmanagementmodel van Belbin
Daarop besloot Belbin te onderzoeken welke typen er in de winnende teams voorkwamen. Dit leidde tot identificatie van een bepaald type manager dat steeds voorkwam in de winnende teams: de Bedrijfsman. Al snel werden nog twee andere teamrollen geïdentificeerd, de Plant en de Voorzitter. Uiteindelijk identificeerde Belbin negen teamrollen.
Belbin experimenteerde lustig met de verschillende rollen. Zo stelde hij teams samen waarin slecht één rol was vertegenwoordigd. Deze teams bleken slecht te presteren. In die teams werd doorgaans de nadruk gelegd op bepaalde aspecten, waardoor andere aspecten verontachtzaamd werden. Na verloop van tijd konden Belbin en zijn onderzoekers aan het begin van een managementgame voorspellen welk team zou gaan winnen en wat interactiepatronen zouden zijn.
Negen teamrollen van Belbin
Belbin kwam tot de conclusie dat teams verschillende dingen moeten kunnen om effectief te zijn. Een team moet bijvoorbeeld creatieve ideeën kunnen genereren. Vervolgens moet het team deze kritisch evalueren en implementeren. Daarnaast moet een team ook nog worden gecoördineerd. Personen hebben verschillende kwaliteiten. Sommigen zijn bijvoorbeeld beter in het bedenken van creatieve ideeën, anderen kunnen juist goed coördineren. Evenwichtig samengestelde teams, waarin alle negen rollen vertegenwoordigd waren, bleken het best te presteren.
Verbeter de dynamiek in jouw team
Belbin ontwikkelde een computerprogramma, Interplace. Met dit programma kun je een analyse maken van de kansen, mogelijkheden en valkuilen van een team, advies geven over de best passende taakverdeling, uitzoeken welke kandidaat het best bij welke positie past, en voorspellingen doen over de interacties tussen de teamleden in verschillende betrekkingen tot elkaar. Op de website van Interplace zijn enkele vragenlijsten te vinden. Deze kunnen gebruikt worden om te kijken welke teamrol bij iemand past. In de zelfperceptietest moet een deelnemer steeds 10 punten toekennen aan een groep stellingen over gedrag. De punten worden vervolgens opgenomen in een tabel, waaruit blijkt welke rollen bij de deelnemer passen.
In XpertHR en XpertHR Checkit vind je meer informatie over het vormen en het werken in of aansturen van teams.
Bron: Shutterstock
