Serious games worden vaak gezien als een leuk werkuitje, begint Tim. ‘Maar de mogelijkheden om games in te zetten op het werk zijn veel groter. Het is bijvoorbeeld heel goed mogelijk om een game te gebruiken bij onboarding. Zo hebben we onlangs een grote onboarding/recruitment game gemaakt voor een advocatenkantoor. Dit kantoor wilde aan de nieuwe medewerkers onder meer laten zien dat de sfeer op hun kantoor uniek is ten opzichte van andere grote bureaus. Het is een online escape room, waarin je een dag wordt meegenomen op de werkvloer van een advocaat. Je logt in op een website en je ziet meteen een pop-up waarin de leidinggevende je toespreekt. Die geeft je allerlei opdrachten. Je zit ook meteen in de WhatsApp-groep met collega’s. Je nieuwe collega’s vragen je om mee te gaan naar een online vrijdagmiddagborrel, waar je opdrachten moet doen, puzzels moet oplossen en codes moet verzamelen. Uiteindelijk behaal je een zo hoog mogelijke score die wordt bijgehouden op het online scorebord. Dit zorgt voor een competitieve sfeer.’
Door het spel te spelen raken medewerkers snel betrokken bij het bedrijf, zegt Tim. ‘Het is een goede manier om de sfeer in het bedrijf te laten zien. De leereffecten zijn veel hoger dan wanneer je dit met een powerpointpresentatie doet, want de werknemer is actief bezig met de stof. Zo blijft er bij de nieuwe werknemer veel meer hangen van de eerste werkdag.’
Teambuilding en communicatie in een team bevorderen
Je kunt games ook goed gebruiken voor teambuilding, gaat Tim verder. ‘Een leuk voorbeeld is een game waarbij personeel een vlaggenmast vanuit verschillende standpunten moet beschrijven. De deelnemers krijgen daarbij een eigen scherm en moeten allemaal hun eigen ‘gezichtspunt’ ten opzichte van het kasteel aan elkaar uitleggen. Door dit samen te doen, verkrijgen de deelnemers het totaalplaatje. Daarna mogen ze door naar het volgende scherm. Dit soort spellen kun je goed inzetten voor het verbeteren van de samenwerking en communicatie binnen een team.’
Game in het kader van veilig werken
Een ander voorbeeld van een HR-thema waarbij een game kan helpen, is veilig werken. ‘We hebben bijvoorbeeld kaartspellen gemaakt, waarmee de werknemers in een teammeeting risico’s moeten benoemen op de werkvloer. Ze kiezen daarvoor een kaart waarmee de medewerkers een proces of probleem moeten benoemen dat veiliger moet worden gemaakt. Vervolgens moeten de werknemers stemmen wat het hoogste risico is. Zo laat je de werknemers een inventarisatie maken van risico’s, zonder dit als leidinggevende of HR op te leggen.’
Discriminatie voorkomen bij recruitment
Serious games zijn ook goed inzetbaar bij werving en selectie van nieuw talent. Raccoon maakt bijvoorbeeld zelf ook gebruik van een game bij recruitment, om teamdiversiteit te creëren. ‘Het gaat dan om cognitieve flexibiliteitspelletjes waarmee we kijken hoe de sollicitant bijvoorbeeld omgaat met stress of wisselende instructies. We laten sollicitanten ook wel wat vragen invullen, maar we vragen niet direct naar een CV of motivatiebrief. Op die manier willen we iedereen een eerlijke kans willen geven.’
Een effectieve serious game voor op het werk ontwerpen
Hoe ontwerp je nou een game die inzetbaar is op het werk en effectief is? Waar personeel van leert of gedrag door aanpast? ‘Veel werkgevers komen bij Raccoon, omdat ze graag ‘iets leuks met een game willen doen’ of het personeel ‘een leuke ervaring willen geven’. ‘We proberen dan eerst duidelijk de hulpvraag naar boven te krijgen’, zegt Tim. ‘Eerst voeren we daarvoor een aantal creatieve brainstormsessies met de klant. Wat wil het bedrijf nou echt dat de werknemers leren? Vervolgens proberen we om zo snel mogelijk de leerdoelen naar boven te krijgen, waarbij we de uiteindelijke spelers of doelgroep ook zo expliciet mogelijk proberen te krijgen. Gaat het om nieuwe werknemers, oudere werknemers, ervaren werknemers enzovoort. En zo gaan we creëren.’
Fysieke, online of hybride game?
De trend is dat werknemers steeds vaker hybride werken, dat wil zeggen gedeeltelijk thuis en gedeeltelijk online. Maakt het uit of je kiest voor een fysiek of een online spel? ‘We ontwikkelen zowel fysieke games, als online games, maar ook hybride games, games met online en fysieke elementen. Onze ‘Eisenhower Space Program’ is daar een voorbeeld van. Dat is een escape room, waarin je leert op taken te prioriteren. Je kunt de game online en fysiek doen, maar ook gecombineerd. Fysieke games geven misschien wel meer die spark. Je kunt dan immers spannende effecten toevoegen, zoals rook, een lift etcetera. Een voordeel van een online game inzetten, is dat het kosten kan besparen. Je kunt een online game immers op elk gewenst moment (laten) doen en er zijn geen reiskosten. Maar alles wat online kan, kunnen we ook fysiek maken en omgekeerd.’
Effectiviteit van een game op het werk meten?
Hoe meet je nu de effectiviteit van een spel op het werk? Als je wilt weten of mensen het tijdens het spelen van een spel leuk hebben gehad, dan kun je dit eenvoudig controleren door deelnemers na afloop te vragen hoe ze het vonden. Wil je weten of personeel iets heeft geleerd, dan kun je dit testen met een toets of een interview of zien doordat er bijvoorbeeld minder ‘fouten’ worden gemaakt. Het is echter lastiger om vast te stellen of een game een beoogde gedragsverandering tot gevolg heeft gehad, blijkt uit onderzoek aan de TU Delft. Dit kan deels komen doordat validatie-instrumenten voor games nog niet geschikt zijn om de effecten van games te meten. In het onderzoek worden instrumenten aangereikt waarmee validatiemethoden van serious games kunnen worden opgezet.
Meer lezen over serious games?
Wil je meer lezen over serious games, dan heeft Tim nog enkele tips. Een goed voorbeeld van een serious game op de werkvloer is de serious game van Slim Watermanagement. De serious games van Slim Watermanagement zijn gemaakt om waterbeheerders de samenhang van de watersystemen in een regio beter te leren begrijpen. De games laten spelers op een interactieve wijze ervaren hoe het is om een waterbeheerder te zijn in een situatie van watertekort of wateroverlast. Raccoon Serious Games heeft zelf ook een game ontwikkeld, waarbij teams werken aan teambuilding binnen het thema klimaatverandering.
Andere interessante studies over games vind je bij het Gamelab van de TU Delft. Lees ook deze glossy over serious games van het Utrecht Center for Game Research.
Over Raccoon Serious Games
Raccoon Serious Games maakt spellen en ervaringen met een leerdoel. Het gaat dan om allerlei verschillende soorten spellen, zoals bordspellen, kaartspellen, (online) escape rooms, computerspellen, maar ook om ervaringen met een educatief doel (zoals je die bijvoorbeeld ziet in musea). Het bedrijf heeft als motto ‘De interactie is de boodschap’, waarover je hier meer leest. Raccoon Serious Games is gevestigd in Delft, en heeft naast projectmanager en onderwijskundige Tim, een grote groep serious games designers in dienst. Er is ook een werkplaats waar de games gemaakt worden.