Omdat het demissionaire kabinet niet vooruit wil regeren, gaat er komend jaar arbeidsrechtelijk weinig veranderen. Maar in de Miljoenennota en de begroting van het ministerie van Sociale Zaken Werkgelegenheid staan wel al maatregelen die invloed hebben op het personeelsbeleid. We legden onze Whitepaper ‘Prinsjesdag 2021, de highlights voor HR’ aan twee deskundigen voor: Ronald Verheij werkt bij RWV Advocaten in Leiden. Hij is gespecialiseerd in arbeidsrecht en pensioenrecht. Marian Thunnissen is universitair docent bij Universiteit Utrecht en lector bij Fontys Hogeschool in Eindhoven. Haar specialismen zijn strategisch HRM en talentmanagement.

Welke maatregelen springen eruit?

Marian Thunnissen: ‘Ik vind het een vooruitgang dat er structurele aandacht is voor leren en ontwikkelen. Dat komt voor een groot deel door de coronacrisis, waar de spanning op de arbeidsmarkt nog zichtbaarder is geworden. In de ene sector zaten de mensen thuis op de bank, in de andere sector zagen we een schreeuwend tekort aan personeel. Nu wordt niet alleen geïnvesteerd in een leven lang ontwikkelen, maar ook in het bevorderen van de mobiliteit op de arbeidsmarkt.’

‘Uit onderzoek blijkt dat privéredenen vaak verhinderen dat mensen aan scholing doen. Ze vinden trainingen te duur of te veel tijd kosten, in combinatie met gezin of mantelzorg. Bij veel bedrijven heerst ook geen leercultuur. De overheid heeft daar weinig invloed op, maar zij kan wel financiële prikkels geven. Dat gebeurt nu met de STAP-budgetten, de SLIM-regeling, Nederland Leert Door en regionale initiatieven.

Ronald Verheij: ‘Voor mij springt er ook uit dat het kabinet vanaf 2 augustus 2022 het gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof invoert. UWV gaat dat voor maximaal de helft van het (maximum dag)loon meefinancieren. Tot nu toe namen ouders onbetaald verlof op. De nieuwe regeling maakt het makkelijker om privé en werk beter op elkaar af te stemmen. In het kader van duurzame inzetbaarheid vind ik dit een goede stap.’

‘De verwachting is dat meer ouders gebruik gaan maken van de nieuwe verlofregeling. Voor werkgevers wordt het dan lastiger om de personeelsplanning op orde te krijgen. Nu de personeelstekorten toenemen, zal het passen en meten worden. Het is een keuze van de directie of HR werknemers ook actief gaat informeren over het ouderschapsverlof. Vanuit het oogpunt van goed werkgeverschap zou je zeggen van wel.

‘Relevant voor HR is ook de gerichte vrijstelling voor het vergoeden van bepaalde thuiswerkkosten, zoals water- en elektriciteitsverbruik, verwarming, koffie en thee. Het voorstel is daar maximaal € 2 per dag voor te berekenen. Werkgevers moeten wel kiezen: op die dag kunnen ze dan geen reiskostenvergoeding geven. Als er dan ook zakelijk wordt gereisd, mag dat wel.’

Waar moet HR op letten?

Ronald Verheij: ‘Deze vrijstellingsregeling is een signaal dat organisaties een doordacht thuiswerkbeleid moeten hebben. Daar kunnen ze zich als moderne werkgever mee profileren. Interessante vragen voor HR zijn: hoeveel dagen per week mogen mensen thuiswerken, geldt de regeling voor alle of voor specifieke functies en onder welke voorwaarden mag zij worden ingetrokken?’

Marian Thunnissen: ‘Goed werkgeverschap houdt in dat niet alleen de ‘talenten’ op het gebied van scholing een duwtje in de rug krijgen. Als mensen boventallig worden, is het al te laat. We kunnen ons geen achterstallig onderhoud meer permitteren. Wat mij betreft hebben organisaties ook een verantwoordelijkheid voor de flexibele werknemers. Dat is een kwetsbare, vooral jonge groep die nu vaak leert tijdens het werk, maar ook gebaat is bij loopbaangerichte activiteiten.

‘HR zou meer mogen helpen en ondersteunen bij het kiezen uit de vele opleidingsmogelijkheden. Medewerkers krijgen vaak het gevoel in een oerwoud te belanden. HR weet daar vaak beter de weg in. Over de vele subsidie-en ondersteuningsmogelijkheden, ook bij leerwerkloketten en A+O-fondsen, zou intern meer informatie moeten komen.’

Missen jullie nog iets in de huidige plannen?

Marian Thunnissen: ‘De overheid heeft de Sociaal-Economische Raad gevraagd het Leven Lang Ontwikkelen onder de aandacht te brengen van bedrijven en onderwijsinstellingen. Dat doet de SER prima, met praktijkvoorbeelden, formats en filmpjes. Ik zou daar het leren tijdens het werk onder willen scharen. Dan denk ik bijvoorbeeld aan functieroulatie of projecten die afdelingen overstijgen. Zulke werkervaringen leiden nog niet tot diploma’s, maar we zien interessante initiatieven in de richting van de skills-paspoorten. Daarbij gaat het meer om competenties dan om certificaten.’

Ronald Verheij: ‘Ik had een evaluatie van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) verwacht die in januari 2020 is ingevoerd. Daarmee is geprobeerd het verschil tussen vaste en flexibele arbeid te verkleinen. Als het volgende kabinet zich daarover gaat buigen, bepleit ik een verdere versoepeling van het ontslagrecht. Wil het kabinet bedrijven stimuleren om meer mensen in vaste dienst te nemen, dan is dat een hobbel – vooral voor het mkb. Inkrimpen is bijna niet te doen bij onvoorziene omstandigheden. Ik zeg niet dat ontslaan goedkoper moet worden, maar wel haalbaarder.’

Foto: ANP/Koen van Weel