Twee onderwerpen springen eruit bij vragen aan de arbodiensten over corona en werk: (langdurige) klachten en verzuim en de mentale gevolgen van het thuiswerken. Corné Roelen, behalve bedrijfsarts bij Arbo Unie ook bijzonder hoogleraar Bedrijfsgeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft er veel mee te maken.

Hij begeleidt een jonge manager die al twee jaar niet meer kan werken. ‘Langzaam maar zeker komt hij op een punt dat hij met UWV over een WIA-uitkering moet gaan praten. Als alle stappen zijn gezet en alle behandelingen tot en met revalidatie zijn gedaan, voel ik me als bedrijfsarts machteloos wanneer herstel uitblijft. Voor jonge mensen die aan het begin van hun carrière staan is een dergelijke uitkomst dramatisch.’

Het komt nog weinig voor dat corona leidt tot arbeidsongeschiktheid. Maar uit long COVID-onderzoek van Arbo Unie blijkt dat 5 tot 15 procent van de werkende Nederlanders die besmet zijn, langer dan drie maanden klachten houdt. Zij noemen vooral concentratieproblemen, kortademigheid en vermoeidheid. De een merkt dat op het gebied van planning of mentale taakeisen, de ander blijft moeite houden met fysiek werk.

Het percentage dat meer dan een jaar last houdt, blijft klein. Toch vindt de bedrijfsarts het belangrijk om mensen die hiermee te maken krijgen goed te blijven begeleiden. ‘Ook met het oog op alarmerende cijfers vanuit de Verenigde Staten waar twee procent van de beroepsbevolking long-COVID heeft.’

Overenthousiast

Medewerkers die corona hebben gehad gaan vaak vol goede moed weer werken, zeker als ze milde klachten hebben gehad. Corné Roelen hoort hen vaak zeggen: ‘Ik ben er weer!’ Als ze direct volledig aan de slag gaan, moeten ze vaak toch weer gas terugnemen. ‘HR en leidinggevenden moeten er alert op zijn als zieke medewerkers overenthousiast aan de slag gaan. Ze kunnen hen beter beschermen door het aantal uren geleidelijk op te bouwen. Vaak is een inwerkschema van een paar uur per dag effectiever dan meteen zeven of acht uur per dag te gaan werken. Zo’n schema geeft medewerkers ook het vertrouwen dat het wel weer lukt.’

‘Bespreek met het team dat iemand er weer is, maar nog niet alles kan’

Corné Roelen, bedrijfsarts en hoogleraar Bedrijfsgeneeskunde

Medewerkers die lang uit de running zijn geweest, voelen zich vaak bezwaard. Dat gevoel wordt nog sterker als ze tegen collega’s moeten zeggen dat ze nog niet volop kunnen meedraaien. Corné Roelen raadt leidinggevenden aan met het team te bespreken dat iemand er weer is, maar nog niet alles kan. ‘Maak duidelijk welke werkafspraken er zijn gemaakt. Op die manier kunnen collega’s er rekening mee houden dat ze nog niet van alles van de teruggekeerde medewerker mogen verwachten.’

Als verwachtingen niet duidelijk zijn uitgesproken, kan er spanning ontstaan met collega’s of leidinggevenden. ‘Als bedrijfsarts moeten wij dat bespreekbaar maken. Ik vraag dan bijvoorbeeld of de medewerker weet dat de werkgever ongeduldig wordt. Wij willen beide partijen met elkaar in gesprek houden. Bij psychische klachten zie ik dat trouwens vaker dan bij corona. Ik heb nog nooit de vraag gekregen of ik wil checken of iemand echt klachten heeft.’

Eenzaam

De mentale belasting van het thuiswerken is ook een terugkerend onderwerp tijdens het spreekuur. Welk advies geeft Corné Roelen als medewerkers het teamgevoel missen of zich eenzaam voelen? ‘Ik probeer dan te achterhalen wat ze vooral moeilijk vinden: is het de samenwerking, de betrokkenheid, de online vergaderingen?’

Op organisatorisch niveau raadt de bedrijfsarts aan te kijken wat mogelijk is. ‘Sommige bedrijven stellen ruimte beschikbaar om teams toch op 1,5 meter samen te laten komen. Bij andere kun je een of meer dagen op kantoor werken. Voor mensen die thuis geen goede of rustige werkplek hebben, is dat een oplossing.’

‘Houd het welbevinden van je medewerkers extra in de gaten. Informeer regelmatig hoe het met hen gaat en luister dan echt. Maak er een halszaak van dat je je medewerkers minimaal eens per kwartaal persoonlijk ontmoet en op informele basis spreekt, bijvoorbeeld tijdens een lunchwandeling.’

Ook aan HR geeft Corné Roelen de tip zo veel mogelijk (online) ontmoetingen in te bouwen zonder agenda. ‘Niet alleen binnen je team maar ook tússen teams. Zo ga je eilandvorming tegen en bied je ruimte voor het ‘ondertussen’. Dat is juist zo belangrijk voor het gevoel van verbondenheid.’

Fotobron: Shutterstock