Een collega gooit een sneeuwbal tegen de cabineruit van een kraammachine. De bestuurder draait zijn grijper om en een boomstam valt op de voet van de collega. Die verliest zijn vijf tenen en een deel van zijn voet. De kraammachinist mag vertrekken, maar hij verweert zich. Hij had de boomstam niet met opzet op de voet van zijn collega laten vallen. Het zou gaan om een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Hoe oordeelt de rechter: was het ontslag terecht of onterecht?
Van de deelnemers aan het webinar noemt 13 procent het wegsturen van de kraammachinist terecht. De overgrote meerderheid denkt dat het ontslag moet worden teruggedraaid. Het goede antwoord is dat de kantonrechter de werkgever gelijk geeft. Uit onderzoek ter plekke blijkt dat het omdraaien van de grijper tijd kost. De man had zich toen moeten realiseren dat zijn gedrag gevaarlijk kon zijn.
Steffie Schepers, arbeidsrechtadvocaat bij RWV Advocaten in Leiden, waarschuwt dat aan ontslag op staande voet strenge eisen zijn gesteld. De sanctie is een ‘laatste redmiddel’, want de gevolgen zijn groot. De werknemer krijgt geen loon meer, in principe ook geen transitievergoeding en het recht op ww vervalt.
Cashewnoten opeten reden voor ontslag op staande voet?
Rechterlijke uitspraken kunnen soms onnavolgbaar overkomen. Schepers geeft als voorbeeld het opeten van cashewnoten die bestemd waren voor een passagier. Voor de kantonrechter geen reden voor ontslag op staande voet, al oordeelde een collega wel zo over het opeten van pinda’s. Iemand die 0,50 euro stal, kreeg terecht de bons, maar een werknemer die een plastic tasje van de Action mee naar huis nam niet. Tijdens het webinar legt Schepers uit wat het verschil kan maken in dergelijke ‘bagatelzaken’.
’In het laatste geval had de 41-jarige man zijn leven na een periode van werkloosheid eindelijk weer op de rit. Hij zat nog in de schuldsanering en door het ontslag was hij opnieuw in de financiële problemen gekomen. Deze persoonlijke omstandigheden woog de rechter af tegen het meenemen van een plastic tasje. Het oordeel was dat het ontslag te ver ging.’
Om jou als HR-professional te allen tijde goed voor te bereiden op situaties waarbij ontslag op staande voet noodzakelijk is, zetten wij de do’s en don’ts bij ontslag op staande voet op een rij.
Pas hoor- en wederhoor toe
Hoewel niet verplicht, wordt geadviseerd om de werknemer altijd te horen over zijn gedragingen. Gebeurt dit niet, dan kunnen bepaalde belangrijke omstandigheden worden gemist. Het risico hiervan komt voor rekening van de werkgever. Steffie Schepers: ‘Pas dus hoor- en wederhoor toe.’
Het onverwijldheidsvereiste is een van de vereisten voor een rechtsgeldig ontslag op staande voet. Dat betekent dat er voortvarend gehandeld moet worden vanaf het moment dat de dringende reden of het vermoeden bekend is geworden bij de persoon die bij de werkgever bevoegd is om werknemers te ontslaan.
Fraude reden voor ontslag op staande voet
Als voorbeeld geeft Schepers een werkneemster die fraude pleegt met ESSO-spaarpunten. Ze kan daar haar eigen tankbeurten van betalen. Eind 2019 komt de werkgever de verdachte activiteiten van de werkneemster op het spoor. Er wordt een onderzoek ingesteld. In maart 2020 krijgt de werkgever het rapport waaruit blijkt dat de werkneemster 38 spaarpassen heeft gebruikt onder valse naam. Is haar ontslag onverwijld gegeven? Ja zegt driekwart van de deelnemers aan het webinar. Dat antwoord is goed. ‘De werkgever heeft inderdaad voorvarend gehandeld.’
Advies van de arbeidsrechtadvocaat bij ontslag op staande voet: ‘Omschrijf in de brief aan de werknemer de feitelijke gedragingen en mijd strafrechtelijke termen. Als er meer druppels waren die de emmer deden overlopen, benoem die dan ook. Geef aan dat alle gedragingen tezamen, maar ook elke gedraging afzonderlijk een dringende reden opleveren. Iemand heeft bijvoorbeeld een collega uitgescholden, maar ook geld weggenomen. Is een van deze gedragingen niet te bewijzen, dan kan de andere gedraging wellicht wel een dringende reden opleveren.’
Dit webinar terugkijken?
Wil jij dit XpertHR webinar over ontslag op staande voet met arbeidsrechtadvocate Steffie Schepers terugkijken? Klik dan gauw verder!
(Foto: Shutterstock)