Wie als HR-professional of arbeidsrechtspecialist dacht even rustig op adem te kunnen komen na alle hectiek van corona, de maatregelen en de financiële malaise komt bedrogen uit. Nu de coronacrisis op zijn laatste benen lijkt te lopen is de volgende crisis losgebarsten. Los van het ongelooflijke leed dat zich in Oekraïne afspeelt en de zorgen die we ons allemaal over de mensen daar maken, zal HR ook nu weer te maken krijgen met nieuwe vraagstukken waarop het antwoord lang niet altijd klip en klaar is. Vast staat wel dat het goed is om zo goed als mogelijk vooruit te kijken en te blijven monitoren welke factoren van invloed zijn op jouw medewerkers en op jouw organisatie.

Zorg

Natuurlijk is de allereerste zorg van werkgevers wiens medewerkers in Oekraïne, Rusland, Wit-Rusland wonen en/of werken om die zo snel en zo goed als mogelijk in veiligheid te brengen. Het liefst natuurlijk door ze te helpen om zo snel mogelijk het land uit te gaan, maar als dat niet lukt door een veilige plek voor ze te zoeken. De Nederlandse overheid evacueert niet, dus medewerkers zijn op zichzelf en hun werkgever aangewezen.

De grote zorgen die ondernemers zich maken over hun medewerkers, hebben medewerkers die hier wonen en werken natuurlijk ook over hun familieleden, vrienden en collega’s die nog in Oekraïne, Rusland of de buurlanden Polen, Slowakije, Moldavië, Roemenië of Hongarije zijn. Dat heeft ook impact op de werkvloer, op het werk en misschien ook op de gezondheid van medewerkers. Daar zal aandacht voor moeten zijn. Binnen bedrijven willen mensen misschien gaan helpen in Oekraïne of in één van de buurlanden met de opvang van vluchtelingen. Hoe ga je daarmee om? Anderen zullen hulp willen bieden vanuit hier, ook daar zal tijd en aandacht aan worden gespendeerd. Moet je die mogelijkheden als werkgever bieden? Of niet?

Werken in Oekraïne, Rusland en buurlanden

Los van alle kleurcodes voor het reisadvies is het reizen van en naar Oekraïne, Rusland en buurlanden Polen en Belarus uiterst onzeker. Moet je je mensen nog wel die kant op sturen? Natuurlijk alleen als het echt niet anders kan, maar dan nog. Wat als je mensen niet meer terug kunnen reizen? En wat als de kleurcode van één van de buurlanden tijdens het verblijf van jouw medewerker(s) daar wijzigt van groen naar oranje of misschien zelfs wel rood? En dan zijn we er nog niet. Want de oorlog die op nog geen 2.000 kilometer hier vandaan (ongeveer net zo ver als Ibiza) is losgebarsten, heeft ook rechtstreekse, voornamelijk financiële consequenties voor ons. Naast het ‘die kant op sturen’ zijn er misschien ook al medewerkers opgeroepen voor dienstplicht in hun land of zullen medewerkers nog opgeroepen worden om zich bij het leger van hun land aan te sluiten. Hoe ga je daarmee om als werkgever?

Bedrijfseconomische consequenties

De sancties die Nederland en de EU hebben genomen tegen Rusland betekent onder meer dat voor tal van producten een exportverbod geldt. En de plannen om die lijst met producten uit te breiden liggen op tafel. Maar waar je natuurlijk ook rekening mee moet houden is dat Rusland met tegenacties zal komen die ook grote impact kunnen hebben op bepaalde ondernemingen. Over producten en export gesproken: grondstoffen worden duurder, de energieprijzen gaan door het dak, transport wordt duurder, misschien verlies je een deel van je afzetmarkt? Het is al bekend dat de koopkracht in Nederland een dreun zal krijgen. Wat zal dat betekenen voor de klandizie en voor de omzet?

Bedrijven die door de coronacrisis hun financiële buffers hebben zien opdrogen en hun hoofd boven water konden houden en de salarissen konden blijven betalen vanwege de overheidssteun, zullen de balans moeten opmaken. Op 1 april 2022 eindigen de coronasteunpakketten, kunnen de lonen dan nog worden betaald? En welke financiële consequenties heeft de oorlog in Oekraïne op de bedrijfsvoering en welke financiële of bedrijfseconomische consequenties staan je nog te wachten? Als de vooruitzichten somber zijn, dan is het goed om nu alvast voorbereidingen te treffen. Bedrijfseconomisch ontslag is niet van de ene op de andere dag geregeld. De voorbereidingen, de procedure, de opzegtermijnen kunnen er samen zomaar voor zorgen dat je niet eerder dan eind mei, begin juni de nodige ontslagen kan realiseren. Maar dan moet je daar dus wel nu alvast mee aan de slag gaan.

Misschien kan werktijdverkorting ook een uitkomst bieden? Ook dat is de moeite van het uitzoeken misschien wel waard. Met de regeling vraag je een uitkering aan over de uren die werknemers niet konden werken omdat tijdelijk minder werk voorhanden is vanwege een uitzonderlijke situatie; situaties die niet onder het normale ondernemersrisico vallen, zoals bijvoorbeeld een brand, een blikseminslag of een oorlog.

Digitale veiligheid

Niet alleen wordt met raketten en geweren oorlog gevoerd, ook digitaal is heel veel aan de hand. Hoe houd je je bedrijf veilig? Is je beveiliging op orde? Ben je een potentieel doelwit of kan je slachtoffer worden omdat een leverancier of klanten potentieel doelwit zijn. Ook dit soort zaken hebben de volle aandacht nodig.

Fotobron: ANP