De casus
Els heeft te veel hooi op haar vork. “Onze zoon is 13 jaar en zit sinds kort op een topsportschool. Hij is een voetbaltalent. We hebben nog een dochter van 9 en alles bij elkaar heeft het een enorme impact op ons gezin”. Ze vertelt over het jarenlang heen en weer rijden naar de trainingen en wedstrijden, die ook steeds meer toenemen. “Het reizen valt zwaar, de organisatie in ons gezin is hectisch en draait volledig om onze zoon. Als iedereen met vakantie gaat heeft hij een schema met extra toernooien, soms ook in het buitenland”.
Sinds een paar maanden is een collega op het werk ziek geworden en heeft topsportouder Els extra taken gekregen. Door de hoge werkdruk is ze overbelast geraakt. Ze noemt zichzelf een pleaser die altijd ‘ja’ zegt en nu is ze er moe van. “Ik slaap slecht en heb geen puf om iets voor mezelf te doen. Hoe kan ik een burn-out voorkomen en een betere balans vinden tussen werk en privé?”
Sporttalenten en het Nationaal Sportakkoord
De Rijksoverheid heeft in het Nationaal Sportakkoord (2018) de ambitie vastgelegd ervoor te zorgen dat mensen blijven sporten en bewegen. In Nederland zijn er 4,3 miljoen sporters lid via sportbonden die zijn aangesloten bij NOC*NSF (2018). Nederland kent 4.600 actieve beroepssporters. Hiertoe behoren onder meer ruim duizend betaald voetbalspelers en ongeveer 300 topsporters met een zogenaamde A- of HP-status. Zij ontvangen, als ze 18 jaar of ouder zijn, een stipendiumuitkering van het Fonds voor de Topsporter. De overige beroepssporters zijn voornamelijk actief in het basketbal, tennis, wielrennen, schaatsen en hockey. Gemiddeld ligt de leeftijd waarop de huidige lichting talenten starten met hun sport op 8,5 jaar. Gemiddeld duurt het vervolgens 7 jaar voordat de topsporter zich volledig richt op de sport en gemiddeld 10 jaar totdat hij of zij een topsport status krijgt.
Hoe kunnen HR en leidinggevenden topsportouders ondersteunen
1. Faciliteer hersteltijd
Els wil zichzelf graag versterken en een beter werk-privé balans krijgen. Ze merkt dat ze veel opzij heeft gezet zowel voor haar zoon alsook voor haar werk. De topsportouder wordt geleefd. Het is belangrijk dat Els allereerst onderzoekt waar ze uitgeput van raakt en waar haar energie van weglekt. Daarna zet ze op een rijtje wat haar belangrijkste wensen en behoeften zijn. ‘Ik kan slecht ‘nee’ zeggen omdat ik wil niet zeuren. Het zou me helpen als ik iets minder taken op mijn bordje heb. En hoe heerlijk zou het zijn om mijn gitaarlessen weer op te pakken?’, zegt Els met een glimlach.
Faciliteer dat overbelaste medewerkers ondersteunt worden om de broodnodige hersteltijd te gaan pakken. Wat ontspant en wat geeft energie? Schakel bedrijfsmaatschappelijk werk of een coach in zodat Els beter haar grenzen leert bewaken. Zo krijgt ze meer grip en invloed op haar situatie.
2. Luister en toon begrip
Voor de medewerkers wiens kind op hoog niveau sport is het zelf ook topsport. Ze beginnen aan iets waar ze de gevolgen niet van kunnen overzien. Ze worden jaren achtereen zwaarbelast en weten nooit van tevoren hoe hun kind zich sportief en mentaal zal ontwikkelen. Het is altijd onzeker of hun kind de top bereikt of ergens zal moeten stoppen.
Ondersteun Els door naar haar te luisteren en toon begrip. Blijf neutraal, het is niet nodig je mening of advies te geven over haar positie als topsportouder. Daar vinden waarschijnlijk al genoeg mensen iets van. Vraag wel naar wat haar belast op het werk. Bespreek wat zij nodig heeft en hoe je haar kunt helpen. Els geeft aan dat de extra taken haar te zwaar vallen. Bied ruimte om de taken anders te verdelen zodat Els weer in een beter evenwicht kan komen. Dat is een mooie investering op duurzame inzetbaarheid van medewerkers en de organisatie levert indirect een maatschappelijke bijdrage aan de (ontwikkeling van de) topsport in Nederland.
